وقتی یک شایعه دو روز بعد تکذیب می‌شود، نتیجه آن افت 4 هزار واحدی شاخص و عدم اطمینان مردم به پاسخ مسوولان است، البته زیان اصلی را سرمایه‌گذارانی می‌پردازند که بیشتر از منطق خود به سخنان بازار و واکنش مسوولان اعتماد می‌کنند.
سقوط آزاد سرنوشتی که این روزها رویای بازده ۱۲۲ درصدی بازار بورس را به یک کابورس برای سرمایه‌گذارانش تبدیل کرد. همه چیز از یک شایعه شروع شد، شایعه تغییر مدیران سازمان بورس. اعتماد سرمایه‌گذاران به صالح‌آبادی به عنوان رییس سازمان بورس تا اندازه‌ای است که تنها طرح شایعه رفتن وی سقوط شاخص بورس از ۸۹ هزار واحد تا ۸۲ هزار واحد را به دنبال داشت.
اما این تنها دلیل سقوط بازار نیست. طرح شایعات متعدد، عدم ثبات سیاست‌های اقتصادی دولت، تغییر قیمت حامل‌های انرژی برای بخش تولید و صنعت و عوامل دیگر هر یک به نوبه خود در یک هفته گذشته تاثیر منفی خود را بر شاخص گذاشته‌اند.افزایش حدود ۸ برابری قیمت گاز از یک‌سو و کاهش نرخ دلار از سوی دیگر، توان بازدهی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها را به شدت کاهش داده است. واردات بی‌رویه کالاهای خارجی مشابه تولید داخل، تحقیق و تفحص‌های مجلس و مشخص شدن سوءاستفاده‌ها از برخی از شرکت‌های بورسی در سال‌های اخیر، همه و همه دست به دست هم دادند تا بازار روند صعود خود را ترک کرده و در ماه‌های پایانی سال شیب نزولی در پیش بگیرد.
محمد ابراهیم قربانی فرید، کارگزار بازار بورس وجود شایعات در بازار را مهم‌ترین عامل سقوط شاخص دانست و گفت: وضعیت بازار در حال حاضر به دلیل شایعه تغییرات مدیریتی این گونه شده است؛ در حالی که نقش مدیرعامل سازمان بورس در بازدهی سهام‌ها اندک است.
وی با انتقاد از عملکرد فعالان بازار سرمایه در حوزه اطلاع‌رسانی تاکید کرد: اگر نقل و انتقالی در سازمان بورس قرار است رخ دهد، باید هر چه سریعتر اعلام شود و در غیر این صورت بلافاصله باید از سوی مدیران تکذیب می‌شد؛ نه اینکه اجازه دهیم شایعه سازمان سود خود را کسب کنند، سپس از سوی وزارت اقتصاد تکذیبیه صادر شود.مدیرعامل کارگزاری سهام پژویان شایان خاطرنشان کرد: از فعالان بازار نیز بعید است که به این شدت تحت‌تاثیر شایعات قرار بگیرند؛ در حالی که تجربه فعالیت در بورس به طور میانگین رو به افزایش است و مردم شرایط دشوارتری را در بورس پیش از این تجربه کرده‌اند. با این حال می‌بینیم که طرح شایعه همچنان برای برخی افزاد سود آور است.
نقش این متغیر در کاهش شاخص بورس
بدون شک افزایش هشت برابری قیمت سوخت و خوراک برای پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، پیام سود پایین را به دنبال دارد. بر همین اساس انتظار می‌رود که ارزش سهام این شرکت‌ها روند نزولی در پیش بگیرد. از سوی دیگر، مطرح شدن خبر احتمال اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها نیز هیجان بازار را دوچندان کرده است. نگرانی از افزایش هزینه تولید و کاهش بازده شرکت‌ها سبب شده تا اعتماد به بازار سرمایه کاهش یافته و بار دیگر بازارهای جانبی به خصوص مسکن رونق پیدا کنند.
محمد ابراهیم قربانی فرید با اشاره به وضعیت بازارهای رقیب در کنار بازار بورس گفت: البته باید تاکید کنم که انتظار صعود پی در پی درباره بورس یک انتظار غلط است که در حال حاضر بین فعالان رواج یافته؛ در حالی که بورس زمانی واقعی است که واکنش‌های مثبت و منفی نسبت به پارامترهای مختلف داشته باشد.
وی افزود: چندی پیش بازار ارز و طلا از رونق افتاد و سرمایه‌ها از این بازار به سمت بازار بورس سرازیر شد. در آن روزها شاهد رشد ۱۰۰۰ پله‌ای شاخص سهام بودیم و اکنون بازار مسکن رونق یافته و توانسته است بخشی از سرمایه بازار سهام را به خود جلب کند، بنابراین رفتارهای بازار سرمایه منطقی است.
به گفته این کارگزار بازار بورس تاکید کرد: سازمان بورس و وزارت اقتصاد باید در گام اول از طرح شایعات به وسیله اطلاع‌رسانی دقیق جلوگیری کنند. از طرف دیگر تصمیمات خود را به سرعت و از مسیرهای قانونی مانند خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری معتبر به اطلاع مردم برسانند تا از هر نوع شایعه و یا شائبه جلوگیری شود.
فاز دوم هدفمندی و زنگ خطر برای تولید
دولت در تلاش است تا فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را در سال ۹۳ کلید بزند. در این گام با توجه به رشد قیمت‌ها سوددهی صنایع تولیدی به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت، بنابراین نگرانی فعالان بازار سهام بی‌دلیل نیست. سخن گفتن از بنزین ۱۸۰۰ تومانی و رشد ۸ برابری گاز و برق برای بخش تولید خبری نیست که بازار نسبت به آن بی‌تفاوت باشد. این رفتار همان چیزی است که دولت دهم در برابر بازار انجام می‌داد و متاسفانه سودجویان بیشترین بهره را از این شرایط بردند. تولید قبل از هر نوع اصلاح قیمتی نیازمند توجه ویژه و نوسازی است.