رخ به رخ شدن چه کسانی بورس را بهم ریخته است؟

به گزارش بازار سرمایه ایران با تاریخچه ایی 46 ساله همواره در دوره های زمانی مختلف شاهد فراز و نشیب های بسیاری بوده است.در این مسیر به دلیل پایین بودن ظرفیت اقتصادی کشور و بستر های فرهنگی و سیاسی ؛ بازار سهام همواره میزبان کارتل ها و یا تراست های وابسته به دولت ها و به عبارتی بهتر صاحبان اصلی ثروت و قدرت در سطوح مدیریت کلان کشور بوده و شاید گاهی اوقات به حیات خلوتی امن برای تامین هزینه های جناح های فکری و سیاسی نیز تبدیل شده است.

برای واکاوی این موضوع چنانچه به چرخه تاریخی عمر بازار سرمایه بنگریم در می یابیم که همواره در زمان ورود و خروج دولت ها ، بورس تهران برای اندک مدتی در خلثه معناداری برای بازیابی مجدد خود فرو رفته است.
اینکه بازار سرمایه ایران تا چه حد نماد پیکار آزادانه عرضه وتقاضا با هدف به گردش درآوردن نقدینگی سرگردان در سرمایه گذاری های مولد می تواند باشد موضوعی است کارشناسی که در این مجال نمی گنجد اما بطور حتم جایگاه این بازار در اقتصاد همیشه مورد توجه دولت ها و حکومت ها بوده و هست.

بازدهی بازار سهام ایران از ابتدای امسال تا به امروز از 156 درصد فراتر رفته اما در واقعیت، این بازدهی اغلب مرهون واگذاری های دولت و یا دارایی هایی بوده که دولت مستقیم یا غیر مستقیم در ترکیب سهامداری و مدیریتی آنها قرار دارد.شوخی یا جدی باید گفت بازدهی بازار سرمایه ایران اغلب در نماد معاملاتی "دولت "رخ داده و سهامداران واقعی بازار سهام ایران در خوشبینانه ترین حالت تنها به نیمی از این بازدهی دست یافته اند.

اما چرا اکنون با وجود این همه خبر خوب و امیدوارکننده در دوره ایی که دولتی اعتدال گرا و دارای خط مشی تعاملی با دنیا روی کار آمده بازار سهام کشور در لاک رکود فرسایشی فرو رفته است؟

کمی اگر به پیشینه بازار بنگریم درمی یابیم که بازار سهام در دوره های زمانی مختلف دستمایه برخی جناح بندی ها و در عین حال تاخت و تاز جریان های سیاسی با فرضیه های مختلف از جمله تامین هزینه های انتخابات در اوایل دهه 80 و یا روی کار آمدن جریان های رادیکالی و تندرو با چسباندن وصله قمار خانه به این بازار برای از راه بدر کردن صاحبان ثروت وابسته به جناح فکری دوره های قبل بوده است.

هر چند هر دولت و قدرتی که بر روی کار آمده پس از گذشت اندک زمانی از هیجان شعارهای انتخاباتی خود به واقعیت بازار سرمایه پی برده و آنرا بهترین ابزار برای پز دادن میان محافل مختلف دانسته است.

در حال حاضر اما عمده نگرانی ها شیوع دوباره قدرت نمایی صاحبان ثروت وابسته به قدرت های دیروز و امروز است.رخ به رخ شدن جریان های برخوردار از عقبه مدیریت سیاسی در بازار سرمایه و ناسازگاری جناح حاکم بر بازار سرمایه با خط مشی دولت جدید شاید فرضیه ایی قابل استناد برای این نگرانی ها باشد.

در صورت تکیه بر این فرضیه می توان تصور نمود گروههایی که در حدود کمتر از یک دهه شاهد رشد نماگر بازار سهام از 12 هزار واحد به 80 هزار واحد بوده و دست در دست دولت قبل داشته اکنون با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید حاضر به تره خورد کردن برای آن نیست و می خواهد با زبان بی زبانی به قدرت جدید بفهماند که هر تغییر و تحولی در بازار سرمایه برای خودش قیمت و تاوانی دارد.

این میان دلگرمی بازار به خبرهایی همچون حمایت حقوقی ها و یا شایعه تغییر مدیریت سازمان بورس و اقداماتی از این دست تنها برای دلخوش کردن مردم عامی مصرف خواهد داشت.پایین کشیدن نماگرهای بازار سهام و حتی عدم توانایی در بالا نشان دادن مصنوعی آن در روزهایی که همیشه بازار سهام تصور بالا رفتن آنرا داشته با فرض موجود چیزی نیست جز نشان دادن ضرب شصت قدرت ها به یکدیگر.موضوعی که حتی می توان آنرا بر خلاف روال سال های قبل تا شب عید نوروز نیز ادامه دار دانست.

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که حضور یا حذف سکان دار متولی بازار سرمایه در دوره فعلی و یا حتی دوره های قبل هیچ گاه مسئله اصلی بازار نبوده و نیست.به عنوان مثال در اواخر مدیریت عبده تبریزی بر سازمان کارگزاران بورس تهران ،واکنش اصلی بازار سرمایه و صاحبان بانفوذ ثروت که به اعتبار نماینده جریان سیاسی حاکم بر کشور بخشی از سرمایه های خود را از خارج به بازار سهام آورده بودند ؛نگرانی فزاینده نسبت به وجهه شخصیتی و جناحی فردی بود که با ادبیات خاص و تندخو ؛بورس را قمارخانه ایی بیش نمی دانست که البته پس از دوره ایی از این گفته خود با حمایت همه جانبه و معرفی چهره ایی جوان و کارآمد به بازار سرمایه به نوعی پشیمان شد.
در آن زمان با جابجایی قدرت ها بیش از 270 میلیارد دلار از بورس تهران پا به فرار گذاشت و راهی بازار سهام کشورهایی همچون دبی و ترکیه شد.

اکنون اما کیفیت تغییر قدرت ها و تفاوت دیدگاهها در سطح مدیریت کلان سیاسی کشور از زمین تا آسمان فرق کرده و عمده آنها برخوردار از خط مشی معتدلند.اما جریانی که در بورس همچنان قدرت را در دست دارند و از منافع کلانی در سطوح مختلف سرمایه ایی بهره می برند براحتی حاضر به از دست دادن یک شبه همه موقعیت های خود در برابر جریان تازه کار و بی بهره از ثروت های بادآورده نیست.با کمی دقت به اطراف بازار می توان صاحبان ثروت را در صندوق ها و شرکت های سرمایه گذاری برخوردار از پول های کلان دید .پایین کشیدن 10 هزار واحدی نماگر بازار سهام در سه هفته اخیر و یا واگذاری بیش از یک میلیارد سهم در روز جاری آنهم در آستانه راهپیمایی 22 بهمن حاکی از مچ اندازی قدرت های مختلف در پشت پرده دارد که دود آن قبل از همه به چشم سهامداران و سرمایه گذاران کم سرمایه و خرده پای بازار خواهد رفت.

در کشوری که تغییر یک استاندار بیش از سه ماه به جنجال میان طیف های مختلف یک استان تبدیل شده و یا انتخاب یک مجری در صدا و سیما به عنوان دغدغه جناح های میانه رو و تند رو مطرح شده فرضیه رخ به رخ شدن صاحبان با نفوذ ثروت در پهنه بازار سرمایه 500 هزار میلیارد تومانی امروز چندان بیراه نیست.

داستان سرایی های مختلف از جمله حمایت از بازار با یک تلفن و یا کدخدامنشی برای جلوگیری از ریزش بیشتر نماگر ها بیشتر شبیه عوام فریبی و راضی نگه داشتن افکار عمومی است چرا که حقوقی های بازار سرمایه به دلیل دسترسی به اخبار دست اول و نفوذ در لایه های مختلف قدرت از وضعیت فعلی تحلیل بلند مدت تری خواهند داشت.

براستی بر پایه کدام دلیل موجه بنیادی در سطح کلان سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی؛ بازار سرمایه ایران با سقوط نماگر ها مواجه شده است؟

این موضوع که سرمایه ترسو همچون حلزونی لزج به محض احساس خطر به سرعت در لاک خود فرو می رود حقیقتی است روشن و البته حساس.از طرفی منافع حاصل شده برای آندسته از قدرت هایی که در روند های بلند مدت و کوتاه مدت بازار ایجاد شده ؛صاحبانشان این حق را برای خود قائل هستند که برای حفظ این منافع بجنگند و یا با زبان بی زبانی به دولت بفهمانند که به سادگی نمی شود همه مهره ها را حذف کرد.

نوع واگذاری سهام در سال های اخیر و یا عرضه های اولیه سهام که همواره بخش عمده ایی از آنها به غول های سرمایه گذاری می رسد این سوال را بوجود می آورد که بالاخره عرضه های بلوکی را چه کسانی از روی میز فروش برمی دارند؟

در واقع آنچه که امروز باعث بالا و یا پایین آمدن نماگرهای بورس شده چیزی شبیه قدرت نمایی مدیریتی با ریشه های قطوری است که در پهنه بازار سرمایه گسترانیده است.سرمایه گذاران و صاحبان نقدینگی های جدید در چنین شرایطی که به اعتبار جایگاه بورس و از آن بالاتر تغییر دیدگاه دولت به این بازار روی آورده اند نخستین قربانیان این بازار خواهند بود چراکه با توسعه انگیزه وحشت در بازار و ریزش اندکی از سرمایه آنها چاره ایی نمی بینند جز خروج همیشگی از بازار سرمایه.

اما حقوقی هایی که سرد و گرم بازار را چشیده اند بطور حتم سهم های عرضه شده از سوی حقیقی های گریزان را در کف قیمت با تزریق وام بانکی و یا بورس بازی جمع آوری و با خیال راحت شرایط فعلی را تحمل می کنند چراکه می دانند پس از دو یا چهار ماه بعد دوباره با شیب تندی بازار به روال قبلی خود باز خواهد گشت.

حال سوال اینجا است که آیا تداوم مچ اندازی صاحبان بانفوذ قدرت بر خلاف سال های گذشته روزهای پررونق بازار سرمایه در آستانه نوروز 93 را همچنان به کام سهامداران تلخ خواهد کرد و یا سنت شکنی دیگری در راه است؟

:: امتیاز:

نتیجه : 0 امتیاز توسط 0 نفر مجموع امتیاز : 0

:: بازدید : 68